سونوگرافی مثانه شامل ارزیابی حجم مثانه، اندازه گیری ضخامت دیوار آن و تعیین وجود سنگ ها و تومورهای مثانه است. این پروسه سونوگرافی معمولا با مثانه پر به انجام می رسد. در ادامه توضیحات کامل تری در خصوص این پروسه توضیح داده شده است. با مرکز تصویربرداری مهر ایرانیان ، بهترین مرکز تصویربرداری غرب تهران همراه باشید تا اطلاعات مفیدی را کسب کنید.
آناتومی طبیعی مثانه
مثانه دارای شکل سه گوش است و در حفره لگن و درست در خلف سمفیزپوبیس قرار دارد. حالب های دو طرف وارد ناحیه تریگونیت مثانه در قسمت خلفی تحتانی آن می شود. پروستات در مردان در اطراف گردن مثانه در قسمت پایین قرار گرفته و به طور طبیعی عرض آن کمتر از 5 سانتی متر است.
سونوگرافی باقی مانده ادرار (رزی جو)
سونوگرافی مثانه معمولا با مثانه پر انجام می شود . نوعی دیگر از سونوگرافی که سونوگرافی رزی جو نام دارد، که این سونوگرافی به منظور تشخیص میزان باقی مانده ادرار انجام می گردد و در ابتدا فرد برای تشخیص ابتدا با مثانه پر سونوگرافی را انجام می دهد . سپس به منظور میزان باقی مانده ادرار مجدد سونوگرافی با مثانه خالی انجام می شود.
رایج ترین روش سونوگرافی مثانه از طریق پوست شکم در ناحیه بالای پوبیس است. گاهی لازم است مثانه در دو حالت پر و پس از تخلیه (مثلا برای بررسی بزرگی پروستات) مورد سونوگرافی قرار گیرد.
غده پروستات به طور روتین در سونوگرافی ترانس ابدومینال، در قاعده مثانه دیده می شود. در سونوگرافی ترانس رکتال از فرکانس های متوسط تا بالا (حدودMHZ 4-7) با گذاشتن پروب اندور کتال استفاده می شود. اگر چنانچه مشکوک به کانسر پروستات باشیم، معمولا بیوبسی چند گانه با استفاده از هدایت سونوگرافی طراحی می شود.
خیلی از بیمارانی که با شکایت احتباس ادراری به بهترین مرکز سونوگرافی غرب تهران مراجعه می کنند، در واقع دچار احتباس ادراری نیستند. ارزیابی حجم مثانه بر پایه معاینه فیزیکی به علت شرایطی مثل چاقی بیمار مشکل است و دقیق نیست. سونوگرافی مثانه می تواند حجم مثانه را به طور دقیق تعیین کند و از سونداژ غیر ضروری مثانه جلوگیری نماید.
هنگامی که نیاز به گذاشتن سوند در مثانه باشد.سونوگرافی مثانه، قرارگیری صحیح سوند در مثانه را نشان می دهد. در کودکان، تخمین حجم مثانه می تواند از گذاشتن سوند در مثانه برای این کار جلوگیری نماید. در موارد آسپیراسیون سوپراپوبیک مثانه می توان از سونوگرافی برای هدایت انجام کار استفاده کرد.
مزایای همراه با انجام سونوگرافی مثانه چیست؟
سونوگرافی مثانه یک روش تصویربرداری غیر تهاجمی است که از امواج صوتی برای تولید تصاویر از داخل مثانه و اطراف آن استفاده بکار گرفته می شود. انجام سونوگرافی به عنوان یک وسیله تشخیصی در برخی از موارد می‌تواند مزایا و اطلاعات مفیدی فراهم کند تا یک پروسه درمانی مناسب برای افراد از جانب پزشک تعیین شود.
تشخیص مشکلات مثانه: سونوگرافی تصویری دقیق از مثانه و ساختارهای اطراف آن تهیه می‌کند. این امر به تشخیص مشکلات مثانه از جمله التهابات، سنگ‌ها، تورم، تغییرات ساختاری و غیره کمک می‌کند.
تعیین حجم مثانه: این فرایند به پزشکان اجازه می‌دهد حجم مثانه را اندازه‌گیری کرده و از آن به عنوان یک نشانگر برای اطلاعات مربوط به عملکرد مثانه استفاده کنند.
پرولاپس مثانه: سونوگرافی مثانه می‌تواند به تشخیص پرولاپس یا افتادگی مثانه کمک کند. این حالت ممکن است برخی از افراد را تحت تأثیر قرار دهد و ممکن است نیاز به درمان داشته باشد.
تشخیص انسداد مثانه: سونوگرافی می‌تواند به تشخیص مسائلی مانند انسدادهای مثانه که ممکن است به علت سنگ‌ها یا سایر عوامل ایجاد شود، کمک کند.
بررسی پروسه های درمانی: در برخی از موارد، پس از انجام درمان‌های خاص مثل جراحی یا درمان‌های دارویی، سونوگرافی مثانه ممکن است برای نشان دادن نتایج درمان استفاده شود.
بررسی مشکلات در سیستم ادراری: سونوگرافی مثانه به تشخیص مشکلاتی که ممکن است در سیستم ادراری به عنوان یک کلیات در نظر گرفته شوند، کمک می‌کند.
توجه داشته باشید که تصمیم برای انجام هر نوع تست تشخیصی باید توسط پزشک انجام شود، و این مزایا بستگی به شرایط خاص هر فرد و شکایات آنها از بیماری که به ان مبتلا شده اند دارد.
تصویربرداری از مثانه
از پروب منحنی با فرکانس 5-3 مگاهرتز برای تصویر برداری از مثانه استفاده می شود. فرکانس متوسط این پروب و سطح منحنی و وسیع آن امکان مشاهده تمام مثانه را فراهم می نماید. مثانه پر از مایع، امکان انتشار امواج صوتی را فراهم کرده و منجر به تشدید صوت در قسمت خلفی مثانه می شود. برای ان که طی پروسه سونوگرافی مثانه نواحی دورتر بهتر قابل دسترسی باشند، gain نواحی دورتر بایستی کاهش یابد.
مثانه در پشت سمفیزپوبیس قرار دارد و از ناحیه سوپراپوبیک در حالی که بیمار در حالت سوپاین قرار دارد، پروب به صورت عرضی بر کناره فوقانی سمفیزپوبیس قرار داده می شود و جهت تابش صوت به طرف پایین و خلف خواهد بود. زاویه دادن به پروب به طرف بالا و پایین برای مشاهده تمام مثانه در پلان عرضی انجام می شود. مثانه از نظر درجه اتساع و از نظر وجود سنگ یا توده در آن بررسی می شود. اگر مثانه پر نباشد، پروب اغلب بایستی به طرف پایین زاویه داده شود تا مثانه قابل مشاهده باشد.
در پلان های مختلف، غده پروستات را می توان درمجاورت دیواره و گردن مثانه مشاهده نمود. بعد از مشاهده مثانه در پلان عرضی، پروب را 90 درجه در جهت عقربه های ساعت چرخانده و نماهای ساژیتال از مثانه تهیه می شود. با زاویه دادن به پروب و جا به جا کردن به چپ و راست تمام مثانه مورد بررسی قرار می گیرد.
در بیماران مبتلا به درد کلیه ناشی از سنگ، مشاهده جت های حالب یا ورود گاه گاهی ادرار از حالب به مثانه باعث رد شدن انسداد کامل حالب است. برای مشاهده جت های ادراری از حالب، اسکن مثانه در پلان های عرضی و به صورت آرام و با تمرکز بر ناحیه تریگون انجام می شود. جت های ادراری حالب را می توان با استفاده از سونوگرافی معمولی دو بعدی مشخص نمود. اما بهتر از همه با پاورداپلر با تنظیم برای جریان آهسته بررسی می شود. پاورداپلر جریان را بدون در نظر گرفتن جهت آن نشان می دهد. به ویژه برای شرایطی که جریان آهسته وجود دارد، مناسب است. جت حالب به صورت جریان دفع مایع رنگی از قاعده مثانه به طرف مرکز آن دیده می شود . در بیمارانی که مایعات کافی دریافت کرده باشند، جت های حالب در فواصل منظم هر 20-15 ثانیه و مدت هر بار هم کمتر از یک ثانیه دیده می شود.
چرا سونوگرافی مثانه انجام می شود؟
این پروسه زمانی انجام می شود که پزشک نیاز داشته باشد عملکرد یا ساختار مثانه را بررسی کند. افراد زیادی هستند که از بی اختیاری ادرار رنج می برند. دلایل زیادی برای بروز این عارضه وجود دارد و تشخیص آن ها، فقط با سوال پرسیدن و معاینه فیزیکی خارج بدن امکان پذیر نیست. سونوگرافی مثانه، به تشخیص مواردی مثل درد در هنگام ادرار، احتباس ادرار (یا مشکل در تخلیه کامل ادرار)، احساس نیاز شدید و فوری به تخلیه مثانه، عفونت مجاری ادراری و مشاهده خون کمک شایانی می کند. پزشکان با مشاهده نتیجه، اطلاعات ارزشمندی به دست می آورند. از جمله این موارد می توان به وجود ناهنجاری در اندازه مثانه و ضخامت دیواره های آن، سنگ مثانه، ظرفیت آن، کیست و تومور، تجمع مایع و عفونت ادراری اشاره کرد.
چه مواردی انجام تصویربرداری مثانه در تهران را با محدودتی روبرو می کند؟
تجمع گاز در روده، می تواند این روند را با مشکل رو به رو کند. همچنین اگر اندازه مثانه به اندازه کافی بزرگ نشده باشد، امکان دارد بیماری به درستی تشخیص داده نشود.
چگونه برای این پروسه آماده شویم؟
برای انجام این روند زمانی که به بهترین مرکز سونوگرافی غرب تهران مراجعه می کنید ، الزامی است که مثانه پر باشد. به همین خاطر نیاز است اقداماتی را پیش از انجام سونوگرافی مثانه انجام دهید. ابتدا، دو ساعت پیش از شروع، مثانه را تخلیه کنید. سی دقیقه پیش از موعد مقرر، یک لیتر آب، چای، یا هر نوع نوشیدنی دیگری بنوشید و تا اتمام پروسیجر، ادرار نکنید. لباس های راحت بپوشید و داروهای مصرفی را استفاده کنید. هیچ منعی در مصرف غذا ندارید. توجه داشته باشید کسانی که از سوند استفاده می کنند، می توانند یک تا دو ساعت قبل آن را با گیره مخصوص، ببندند. نتیجه این پروسه نیز بلافاصله پس از انجام آن در اختیار بیمار قرار می گیرد.
سونوگرافی مثانه خطر دارد؟
هیچ عارضه جانبی یا خطری برای این امر گزارش نشده است. شاید به خاطر پر بودن مثانه احساس ناراحتی داشته باشید، اما این روند بی درد و غیر تهاجمی است و کمتر از یک ساعت به طول می انجامد.
چرا هنگام سونوگرافی، مثانه باید پر باشد؟
هر بافت یا عضوی از بدن، میزان متفاوتی از امواج را جذب می کند. آن دسته از عضوهایی که با گاز پر شده اند، مثل روده و شش ها، در جذب این امواج ضعیف عمل می کنند و اعضایی که با مایع پر شده اند، عملکردی بهتری در این زمینه دارند. پر بودن مثانه، موجب می شود روده از لگن فاصله بگیرد و امواج رادیویی، راحت تر به عضو مورد نظر برسد. این امر، تصویر واضح تری در دسترس بهترین رادیولوژیست قرار می دهد.
پر بودن مثانه در سونوگرافی چه فوایدی دارد؟
هر بافت یا عضوی از بدن ، میزان متفاوتی از امواج صوتی را جذب می کند. حفره هایی از بدن که با مایع پر شده باشند ، امواج صوتی را بهتر از خود عبور می دهند و اعضایی مثل ریه و روده که با گاز پر شده اند این امواج را کمتر از خود عبور خواهند داد. پر بودن مثانه از چند طریق به پزشکان بهترین مرکز تصویربرداری تهران کمک می کند :
- زمانی که امواج صوتی از مثانه عبور کند ، مقدار بیشتری از آن به عضوهایی مثل رحم ، تخمدان ها و غیره می رسد. این امر منجر به این می شود که تصاویر دقیق تر و واضح تری به دست آید.
- همانطور که ذکر شد ، هوا مانع عبور امواج صوتی می شود. گاهی اوقات روده ها با گاز پر می شوند و نمی توان تصاویر خوبی را از طریق این رویه به دست آورد. پر بودن مثانه روده را از لگن خارج می کند و باعث می شود امواج صوتی به اعضای مورد نظر برسد.
- در بیشتر بانوان رحم به سمت جلو کج شده است. این امر متاسفانه باعث می شود زاویه مناسبی برای به دست آوردن تصاویر سونوگرافی مثانه وجود نداشته باشد. پر بودن این عضو رحم را به عقب هل می دهد تا امواج با زاویه بهتری عبور کنند.
در سونوگرافی ، مثانه تا چه حد باید پر باشد؟
ظرفیت مثانه در افراد مختلف متفاوت است. به صورت ایده آل باید تا جایی که ظرفیت مثانه پر شود ، مایعات بنوشید. در صورتی که مثانه خیلی پر نباشد و یا تا حدی پر شده باشد که برای بیمار احساس ناراحتی زیاد ایجاد کند ، نتایج می توانند تحت تاثیر قرار گیرند.
تفاوت سونوگرافی مثانه در زنان و مردان
در بانوان، مثانه جلوی واژن و زیر رحم قرار گرفته است. در مردان، جلوی راست روده و بالای غده پروستات قرار دارد. بنابراین هیچ فرقی بین روش انجام سونوگرافی مثانه در این دو دسته، جز در تشخیص بیماری ها وجود ندارد. با مراجعه به یک مرکز تصویربرداری خوب در غرب تهران ، از تشخیصی دقیق بهره مند شوید.
