حاملگی خارج از رحم ، شاید این کلمه برای شما کمی عجیب باشد که ، چطور این اتفاق می افتد که بارداری خارج از رحم بخواهد رخ دهد. اصولا قرار بر این است که جنینی که تشکیل می شود ، در رحم به وجود آید و رشد کند و در زمان خاصی ، آن باروری و زایمان را از طریق رحم داشته باشیم. در مرکز سونوگرافی مهر ایرانیان ، بهترین سونوگرافی در غرب تهران می توانید تست های تشخیصی برای بارداری خارج از رحم را انجام دهید.
یکی از عوارضی که در بارداری اتفاق می افتد ، بارداری خارج از رحم است. بارداری خارج از رحم یعنی اینکه یک حاملگی در محیطی غیر از رحم اتفاق می افتد ، که شایع ترین محل آن در لوله های رحم است . اهمیت آن این است که هنوز هم در دنیا یکی از علل مرگ و میر در دنیا و حتی در کشورهای پیشرفته ، بارداری خارج از رحم است .
آنچه در این حادثه مهم است بدانید ، که در ابتدای باروری اتفاق می افتد ، و بدین صورت نیست که حاملگی در رحم باشد و بعد جابجا شود . همین طور که می دانید جنین در داخل لوله های رحمی تشکیل می شود و قاعده آن ، این است که بتواند خود را به تدریج برساند ، به داخل رحم و این سیر را باید بتواند انجام دهد.
حاملگی خارج از رحم چیست ؟
حامگی خارج از رحم زمانی اتفاق می افتد که ، یک تخم بارور در خارج از رحم رشد کند. تقریباً تمام بارداری های خارج از رحم ، بیش از 90 درصد ، در لوله فالوپ اتفاق می افتد.
این امر ، با پیشرفت بارداری ، باعث ترکیدن (پارگی) لوله فالوپ می شود. این پارگی می تواند باعث خونریزی داخلی جدی شود. این اتفاق یک موقعیت اضطراری و تهدید کننده زندگی فرد است ، که به جراحی فوری نیاز دارد.
فاکتورهای خطر بارداری خارج از رحم چیست ؟
فاکتورهای خطر برای بارداری خارج از رحم ، شامل موارد زیر می باشند :
- بارداری های قبلی خارج از رحم
- جراحی قبلی لوله فالوپ
- جراحی قبلی شکم و لگن
- عفونت های انتقال یافته خاص در اثر روابط جنسی (STI)
- بیماری التهابی لگن
- اندومتریوز
فاکتورهای خطر دیگر ، که می تواند خطر بارداری خارج از رحم در خانم ها را افزایش دهند ، شامل موارد زیر می باشند :
- استعمال سیگار
- سن بالاتر از 35 سال
- سابقه ناباروری
- استفاده از تکنولوژی تولید مثل کمکی ، مانند باروری آزمایشگاهی
در حدود نیمی از زنان دارای بارداری خارج از رحم ، فاکتورهای خطر مشخصی ندارند. زنان فعال از نظر جنسی ، باید در خصوص تغییرات در بدن ، بخصوص در صورت تجربه علائم بارداری خارج از رحم ، مراقب باشند.
علائم بارداری خارج از رحم چیست ؟
در ابتدا ، یک بارداری خارج از رحم ، چیزی شبیه به بارداری عادی با علائم مشابه ، مانند عدم قائدگی ، سینه های حساس ، یا دل درد بنظر می رسد. علائم دیگر شامل موارد زیر می باشند :
- خونریزی ناهنجار واژنی
- درد در ناحیه پایین کمر
- درد ملایم در شکم و لگن
- گرفتگی ملایم در یک پهلو یا لگن ها
در این مرحله ، تشخیص این مطلب که آیا شما یک بارداری نرمال یا یک بارداری خارج از رحم را تجربه می کنید ، دشوار می باشد. خونریزی غیرعادی و درد لگن ، باید به متخصص زنان ، گزارش داده شود.
وقتی بارداری خارج از رحم پیشرفت می کند ، علائم جدی تر ، بخصوص در صورت پارگی لوله فالوپ ، اتفاق می افتند. این علائم شامل موارد زیر می باشند :
- درد شدید ناگهانی در شکم و لگن
- درد کتف
- ضعف ، سرگیجه یا غش
یک لوله فالوپ پاره شده ، می تواند به خونریزی داخلی تهدید کننده زندگی منجر شود. اگر احساس درد ناگهانی و شدید ، درد کتف ، یا ضعف می کنید ، بلافاصله باید به پزشک مراجعه کنید.
علت حاملگی خارج از رحم
از جمله علل های که سبب می شود ، تا بارداری خارج از رحم رخ دهد عبارتند از:
در خانم های که اشکال در لوله دارند ، یعنی سابقه عمل جراحی در لگن داشته اند به طور مثال : آندومتریوز ، عفونت های لگنی ، آپاندیسیت داشته اند که عمل شده اند ، و هر عمل جراحی که بر روی لگن واقع شود ، می تواند باعث ایجاد چسبندگی در لوله و تخمدان ها و در نتیجه ایجاد بارداری خارج از رحم شود.
حتی خانمی که لوله های رحمی خود را بسته اند و در این صورت اگر باردار شوند ، احتمال بارداری خارج از رحم در این افراد بیشتر است . همچنین افرادی که مشکل نازایی دارند و از داروها و روش های ivf برای درمان نازایی استفاده کرده اند ، هم احتمال بارداری خارج از رحم در این افراد بیشتر است.
حاملگی خارج از رحم ، چگونه تشخیص داده می شود ؟
اگر علائمی از پارگی لوله فالوپ مشاهده نشد ، ولی متخصص زنان به بارداری خارج از رحم در شما ، مشکوک بود ، باید اقدامات زیر انجام شود :
- آزمایش لگن انجام می شود
- یک آزمایش اولتراسوند ، برای مشاهده این مطلب که بارداری خارج از رحم در کجا ، در حال پیشرفت و رشد می باشد ، انجام می شود.
- خون شما برای بررسی هورمون بارداری ، یعنی گونادوتروپین کوریونیک انسانی( Bhcg ) ، تست می شود.
تشخیص حاملگی خارج از رحم با سونوگرافی
بارداری خارج از رحم با آزمایش خیلی ساده و انجام سونوگرافی تشخیص داده می شود ، که آیا این بارداری ، داخل رحم و یا خارج از رحم رخ داده است . اگر بارداری خارج از رحم را بتوانیم خیلی زود تشخیص دهیم ، بسیار راحت با استفاده از یکسری داروها و بدون عمل جراحی قابل درمان است .
آیا بارداری خارج از رحم در آزمایش خون مشخص می شود ؟
معمولا عدد بتای افرادی که بارداری خارج از رحم دارند ، در آزمایش کم است و احتمالا روی صد تا دویست می باشد ، و مهم تر از این مسئله افزایش میزان عدد بتا است . به طور معمول در بارداری های طبیعی ، عدد بتا ظرف مدت زمان 48 ساعت دو برابر می شود ، و در صورتی که در برخی از افراد این افزایش و دو برابر شدن کم باشد ، پزشک به بارداری خارج از رحم مشکوک می شود ، و درخواست آزمایش مجدد در 48 ساعت بعد از فرد دارد.
بارداری خارج از رحم ، چگونه درمان می شود ؟
بارداری خارج از رحم را نمی توان جابجا کرده یا به داخل رحم انتقال داد ، بنابراین این امر همیشه نیاز به درمان دارد. دو روش برای درمان بارداری خارج از رحم ، مورد استفاده قرار می گیرد : دارو و جراحی. چندین هفته پیگیری برای هر نوع درمان ، مورد نیاز است.
چه داروهایی برای درمان بارداری خارج از رحم ، مورد استفاده قرار می گیرد ؟
رایج ترین داروی استفاده شده در بارداری خارج از رحم ، متوترکسات می باشد. این دارو ، از رشد سلول ها جلوگیری کرده و بدین ترتیب ، بارداری خاتمه می یابد. سپس ، بارداری در یک دوره 4 تا 6 هفته ای ، توسط بدن جذب می شود. در این روند ، نیازی به برداشتن لوله فالوپ نمی باشد.
چه زمان از دارو برای درمان بارداری خارج از رحم استفاده می شود ؟
داروی متوترکسات را در صورتی می توان استفاده کرد که ، بارداری باعث پاره شدن لوله فالوپ نشده باشد. چندین فاکتور برای تصمیم گیری در خصوص مصرف متوترکسات ، در نظر گرفته می شود.
یکی از مهمترین فاکتورها ، توانایی شما برای پیگیری با تست های خون می باشد ، که سطوح Bhcg خون شما را کنترل می نماید. اگر در دوران شیردهی هستید ، یا مشکلات سلامتی خاصی دارید ، نمی توانید از متوترکسات استفاده کنید.
متوترکسات چگونه استعمال می شود ؟
متوترکسات ، اغلب از طریق تزربق در یک دوز ، مصرف می شود. قبل از اینکه این دارو را مصرف کنید ، تست های خون برای اندازه گیری سطح Bhcg، و عملکرد های اندام های خاص ، انجام می شود.
اگر سطوح Bhcg بعد از دوز اول ، به اندازه کافی کاهش نیافته باشد ، دوز دیگر متوترکسات ، تجویز می شود. شما باید تا زمانی که Bhcg در خون شما یافت نشود ، جلسات پیگیری را با دقت دنبال کنید.
عوارض جانبی و خطرات احتمالی مصرف متوترکسات چیست ؟
مصرف متوترکسات می تواند عوارض جانبی به همراه داشته باشد. بیشتر زنان ، دارای درد شکم می باشند. خونریزی واژنی یا لکه بینی نیز گاهی رخ می دهند. دیگر عوارض جانبی شامل موارد زیر می باشد :
- حالت تهوع
- استفراغ
- اسهال
- سرگیجه
پیگیری از سوی متخصص زنان ، تا زمان تکمیل درمان با متوترکسات ، الزامی می باشد. خطر پارگی لوله فالوپ ، تا زمان به پایان رسیدن درمان ، همچنان وجود دارد. در صورت داشتن علائم پارگی از قبیل درد ناگهانی شکم ، درد کتف یا ضعف ، بلافاصله به متخصص خود مراجعه کنید.
در طول مصرف متوترکسات ، از چه اقداماتی باید اجتناب نمود ؟
در طول درمان با متوترکسات ، از موارد زیر اجتناب کنید :
- ورزش سنگین
- روابط جنسی
- مصرف الکل
- ویتامین ها و غذاهایی که حاوی اسیدفولیک می باشند. مانند برخی از غذاها شامل غلات غنی شده ، نان و پاستای غنی شده ، بادام زمینی ، سبزیجات دارای برگ سبز تیره ، آب پرتقال و لوبیا و … .
- داروهای مسکن تجویز شده و داروهای ضد التهاب و غیر استروئیدی (NSAID) مثل ایبوپروفن. این داروها می توانند بر روی روش تاثیر عملکرد متوترکسات در بدن ، اثر بگذارند.
- غذاهایی که تولید گاز کرده ، و باعث ناراحتی و پنهان شدن ، درد ناشی از پارگی احتمالی لوله فالوپ می شود.
- قرار گرفتن طولانی در معرض نور خورشید ؛ متوترکسات ، می تواند باعث حساسیت به نور خورشید شود.
چه زمانی از جراحی برای درمان بارداری خارج از رحم ، استفاده می شود ؟
اگر بارداری خارج از رحم ، باعث پارگی لوله فالوپ شود ، جراحی فوری مورد نیاز است. گاهی اوقات ، جراحی حتی در صورت پاره نشدن لوله فالوپ نیز مورد نیاز است. در این موارد ، بارداری خارج از رحم را می توان از لوله برداشت. گاهی کل لوله نیز همراه با بارداری برداشته می شود.
جراحی چگونه انجام می شود ؟
جراحی معمولاً با لاپاروسکوپی انجام می شود. در این روند ، یک اسلندر ، دوربین چراغ داری که در برش های کوچک شکم وارد می شود ، مورد استفاده قرار می گیرد. این روند در بیمارستان با بیهوشی عمومی انجام می پذیرد.
عوارض جانبی و خطرات جراحی چیست ؟
متخصص زنان با شما درباره عوارض جانبی و خطرات جراحی بارداری خارج از رحم ، صحبت می کند. این عوارض جانبی ، شامل درد ، خستگی ، خونریزی و عفونت می باشند.
بعد از درمان ، چه احساسی خواهید داشت ؟
صرف نظر از نوع درمان استفاده شده ، به مدت چندین هفته ، در حین ریکاوری ، احساس خستگی می کنید. گاهی درد شکم نیز تجربه می شود. اگر درد با داروی مسکن تسکین پیدا نکرد ، با متخصص زنان ، تماس بگیرید.
افت سطح Bhcg بعد از درمان بارداری خارج از رحم ، زمانبر است. گاهی برای مدتی ، احساس می کنید هنوز باردار هستید. بازگشت به حالت نرمال ، چند سیکل قائدگی طول می کشد.
چرا باید بعد از بارداری خارج از رحم ، تحت حمایت روانی قرار بگیرید ؟
برای برخی از زنان ، بارداری خارج از رحم ، می تواند روان تکانشی باشد. گاهی شما درگیر احساسات شدید می شوید. بر روی کنترل احساسات خود ، وقت بگذارید. مشاوره ، می تواند مفید باشد.
آیا جراحی خارج از رحم بر روی بارداری های بعدی اثر می گذارد ؟
وقتی شما یکبار بارداری خارج از رحم داشته باشید ، در معرض خطر بیشتر تکرار آن قرار دارید. در طول بارداری های بعدی ، نسبت به علائم بارداری خارج از رحم ، تا زمان تائید زمان مناسب بارداری بعدی از سوی متخصص زنان ، مراقب و هوشیار باشید.
