دستگاه ادراری ، متشکل از کلیه ، حالب ، مثانه و پیشابراه می باشد. به طور کلی تمامی بخش های دستگاه ادراری از طریق سونوگرافی قابل تشخیص هستند. اما لازم به ذکر است که حالب طبیعی معمولا از آن جا که قطر بسیار کمی دارد و دو جدار آن به صورت مجازی روی هم خوابیده اند ، در سونوگرافی دیده نخواهد شد. سونوگرافی دستگاه ادراری ، با اهداف و کاربردهای مختلفی انجام می شود. در ادامه به بررسی هر یک از آنها می پردازیم.
کاربردهای سونوگرافی دستگاه ادراری
سونوگرافی ، کاربردهای متعددی در بررسی دستگاه ادراری دارد که از جمله کاربردهای آن ، می توان به موارد ذیل اشاره نمود :
- بررسی تومورها
- کیست ها و آبسه های کلیه
- ارزیابی پروستات و مثانه
- بررسی انداه کلیه در بیماران پیوند کلیه
- هیدرونفروز ناشی از انسداد سنگ یا دیگر توده ها
توجه داشته باشید که برای سونوگرافی کلیه و مجاری ادرار ( شامل بررسی پروستات و مثانه ) حتما باید مثانه پر باشد. در صورت داشتن سوند فولی حتما کلامپ شود. برای بررسی مثانه و مجاورت آن نیز باید مثانه پر باشد. اما مثانه لبریز از ادرار ( به شدت پر ) به علت پس زدن ادرار به حالب و سیستم جمع کننده ادرار و لگنچه های کلیه ، ممکن است منجر به اشتباه در تشخیص شود. گاهی لازم است که مثانه در دو حالت پر و پس از تخلیه ( مثلا برای بررسی بزرگی پروستات ) سونوگرافی شود.
سونوگرافی دستگاه ادراری
در بیماران مبتلا به درد حاد پهلو ، سونوگرافی می تواند در شناسایی هیدرونفروز ناشی از سنگ ، کمک کند بایستی به خاطر داشت که هیدرونفروز یک طرفه یا بدون همراهی با هماچوری ممکن است ناشی از فشار خارجی ، ناشی از خونریزی یا خود آنوریسم شکمی و یا سایر توده ها باشد. بیمارانی که احتباس ادرار ثانویه به انسداد خروجی مثانه ( مثل بزرگی پروستات ) دارند ، هیدرونفروز دو طرفه دیده می شود. در بیماران مبتلا به درد پهلو به همراه وجود پیوری ( افزایش WBC و چرک در ادرار )، بررسی بیماران از نظر وجود انسداد، سنگ، یا آبسه برای تعیین نیاز به دخالت بیشتر یا تصویر برداری تکمیلی نقش اساسی دارد.
درد قسمت تحتانی و راست شکم
مواردی از پاتولوژی های مربوط به شکم حاد ، موجب درد در ناحیه تحتانی و راست شکم شده و سونوگرافی می تواند در بررسی سریع آنها نقش داشته باشد. در خانم هایی که با شروع حاد درد شدید به قسمت تحتانی شکم مراجعه می کنند ، پاره شدن حاملگی خارج رحمی ، پیچش یا تورشن تخمدان و کیست هموراژیک تخمدان بایستی اولین موارد شک بالینی باشد.
سونوگرافی روش تصویر برداری انتخابی برای بررسی موارد درد شدید و حاد در ناحیه تحتانی و راست شکم است. همین طور، موارد کمتر اورژانسی، نظیر کیست هموراژیک تخمدان را نیز می تواند مشخص کند. در بیماران مبتلا به درد حاد سمت راست شکم که به ناحیه کشاله ران پهلو تیر می کشد، سونوگرافی کلیه بایستی برای ارزیابی از نظر هیدرو نفروز ناشی از سنگ مسدود کننده حالب انجام شود.
درد شکم در کودکان
سونوگرافی در کودکان نسبت به گروه های سنی دیگر اهمیت بیشتری دارد. به دلیل عدم استفاده از اشعه یونیزان، سونوگرافی وسیع تشخیص ارزشمندی در بررسی اولیه کودکان است. در شیرخواران کمتر از 6 ماه مبتلا به استفراغ مکرر، تنگی دریچه پیلور موضوعی است که با سونوگرافی هیپرتروفی عضله پیلور را تشخیص داد.
اقدامات قبل از سونوگرافی دستگاه ادراری
قبل از این که برای این سونوگرافی اقدام کنید ، لازم است یکسری اقدامات را در راستای آن انجام دهید. به این صورت که لازم است مثانه شما پر نگه داشته شود. برای این کار ، می توانید مقدار زیادی آب بنوشید. دقت کنید که گاهی قبل از انجام سونوگرافی ، باید فرم رضایتنامه مربوط به آن امضاء شود. در صورتی که در این زمینه ، سوالی ذهن شما را درگیر کرده است ، باید حتما آن را بپرسید و در راستای آن اطلاعات لازم را کسب کند تا دچار اضطراب و نگرانی نشوید. نکته مهم این است که قبل از مراجعه به کلینیک برای انجام سونوگرافی دستگاه ادراری ، حتما لباس راحت بپوشید تا مشکلی به وجود نیاید.
هزینه سونوگرافی دستگاه ادراری چقدر است؟
برای این که بدانید هزینه این سونوگرافی چقدر است ، باید بدانید که مبلغ و تعرفه آن مطابق وزارت بهداشت و درمان مشخص می شود. البته این هزینه ها به نوع مرکز و رادیولوژی نیز بستگی دارد. در صورتی که بیمار دارای بیمه باشد ، بسته به نوع بیمه او ، این هزینه ها می تواند افزایش یا کاهش یابد. اگر این کار آزاد انجام شود ، هزینه قابل توجهی را نسبت به پرداخت با بیمه ، به دنبال خواهد داشت.
مراقبت های بعد از سونوگرافی دستگاه ادراری
باید گفت بعد از انجام این سونوگرافی ، نیازی به رعایت مراقبت یا توصیه خاصی نمی باشد. از این رو ، می توانید با خیال آسوده ، به رژیم غذایی و فعالیت های روزمره خود رسیدگی کنید. در صورتی که در شرایط خاصی باشید ، ممکن است پزشک با توجه به سیستم بدنی و شرایط فیزیکی شما ، توصیه هایی را ارائه دهد که ملزم به انجام آن باشید.
