یکی از بیماری های شایع در بین زنان کیست تخمدان می باشد . تخمدان ها بخشی از سیستم تولید مثل زنان هستند که بقیه ی این سیستم شامل لوله های فالوپی ، رحم و واژن می شود . تخمدان ها در زمان مخصوصی تخمک را رها می کنند . تخمک به حالت نارس و در یک مایع کوچک ذخیره می شود ، که به این ساختار فولیکول گفته می شود. غده هیپوفیز هورمونی ترشح می کند که بر کارکرد تخمدان ها تاثیر می گذارد. در ادامه به بررسی این کیست ، علت بروز و راه های درمان آن می پردازیم.
کیست تخمدان چیست؟
کیست تخمدان عبارت است از عدم تعادل درهورمون جنسی زنان و به عبارت دیگر ، تجمع مایع در داخل تخمدان می باشد. تخمدان ها در حالت عادی تقریبا به اندازه یک بادام هستند و هر ماه ، اتفاقی که می افتد یک تخمک رشد می کند و اطراف آن یک مایع جمع می گردد. وقتی به سایز مشخصی می رسد ، می ترکد و تخمک را آزاد می کند. وقتی این اتفاق نمی افتد ، این مایع تجمع پیدا می کند و تبدیل به کیست تخمدان می شود .
کیست های تخمدان اکثرا بی علامت هستند ، به خصوص در زنان زیر 50 سال ، اکثر این کیست های تخمدان خوش خیم می باشند. اندازه کیست مهم است. در واقع به کیست های زیر سه سانتی متر ، کیست گفته نمی شود و کیست های بزرگتر از سه سانتی متر ، اکثرا خود به خود از بین می روند.
کیست تخمدان ممکن است در هر سنی به وجود آید و شایع ترین زمان به وجود آمدن آن ها ، دوران بین 15 تا 49 سال است. کیست های تخمدان بعد از یائسگی اهمیت بیشتری پیدا می کنند ، چون می توانند از نشانه های سرطان تخمدان باشند . در خانم های جوان معمولا کیست های تخمدان خوش خیم هستند و وقتی خیلی بزرگ شوند ، می تواند مشکلات زیادی را به وجود آورد. مشکلاتی از قبیل پیچ خوردگی تخمدان و پاره شدن کیست های تخمدان در این دسته قرار می گیرند. اما دقت کنید که معمولا در کیست های تخمدان این موارد شایع نیست و کمتر اتفاق می افتد.
انواع کیست های تخمدان
بعضی کیست های تخمدان هستند که به آن ها کیست شکلاتی یا کیست آندمتریوز گفته می شود . این بسیار یافته مهمی است و جایی نگرانی نیست ؛ ولی بدین معناست که اگر فردی در سونوگرافی خود کیست شکلاتی مشاهده کرده است ، معمولا درد در هنگام نزدیکی دارد. پس حتما باید توسط متخصصی که در زمینه کیست های آندومتریوز تخصص دارد ، این مورد برررسی شود.
کیست های درموئید یا تراتوم ، که این نوع کیست ها خوش خیم هستند ، نوع دیگری از کیست های تخمدان به شمار می روند که در داخل این کیست ها حتی ممکن است توده های دیده شود. دقت کنید که جایی هیچ گونه نگرانی نیست و می توان این کیست ها را درمان کرد.
اگر برای درمان کیست های تخمدان ، نیاز به جراحی بود ، باید دانست که تقریبا درتمام موارد ، آن ها را می توان جراحی را با لاپاراسکوپی از بین برد. این جراحی کم تهاجمی است و می توان تخمدان را در آن حفظ کرد. به این منظور که بدون نیاز به برداشتن تخمدان ، می توان کیست را درمان کرد ؛ حتی در مواردی که کیست تخمدان بزرگ است .
علت کیست تخمدان چیست؟
کیست هایی که در تخمدان بانوان تشکیل می شوند ، ممکن است در اثر عوامل مختلفی بروز دهند. اما این نکته را در نظر بگیرید که اغلب آنها به دلیل تخمک گذاری بوده و جزء فرآیند طبیعی در تخمدان ها به شمار می رود. از این رو ، جای نگرانی نیست و کاملا طبیعی میباشد. اما این موضوع را نیز در نظر بگیرید که برخی عوامل ممکن است آنها را تشدید کرده یا خطر ابتلا به آن را افزایش دهد. مهمترین علل بروز آن به شرح زیر می باشد:
- مشکلات هورمونی
- ژنتیک
- سابقه کیست
- بارداری
- آندومتریوز
- عفونت لگن
علائم کیست تخمدان چیست؟
همانطور که اشاره شد ، کیست های تخمدان زمانی که کوچک هستند ، خطری ندارند و علائمی نیز با خود به دنبال ندارد. از این رو ، ممکن است از وجود آنها مطلع نشوید. هر چه اندازه آنها بزرگتر شود ، به مراتب نشانه های آن بیشتر بروز می دهد. برخی از شایع ترین آنها عبارتند از:
- درد در ناحیه لگن
- درد مبهم در کمر
- احساس نفخ در پایین شکم
- درد در هنگام برقراری رابطه جنسی
- پریود دردناک
- حرکات روده دردناک
- رشد موهای زائد روی صورت
- بروز آکنه و جوش های مقاوم
تشخیص کیست تخمدان
یکی از راه های تشخیص کیست تخمدان ، معاینه و انجام سونوگرافی می باشد. در سونوگرافی ، نوع کیست و اندازه آن مشخص می شود.
درمان کیست تخمدان
درمان کیست های ساده به صورت انتظاری هستند و بعد از زمان کوتاهی برطرف می شوند و خیلی از این کیست ها ظرف مدت شش هفته برطرف می شوند ولی اگر کیست ها بیشتر از هشت هفته باقی بمانند و علائم دیگری داشته باشد در این صورت با مداخلات دارویی و یا جراحی درمان می شود . همچنین در درمان کیست تخمدان از قرص های ضد بارداری با تجویز پزشک می توان استفاده نمود .
برای کسب اطلاعات بیشتر به سونوگرافی خوب در غرب تهران مراجعه نمایید.
آیا کیست تخمدان خطرناک است؟
کیست تخمدان ، ممکن است در اندازه های مختلفی در هر فرد بروز دهد. عده ای ممکن است بر این باور باشند که هر چه اندازه کیست بزرگتر باشد ، نشان دهنده خطرناک تر بودن آن است. اما باید گفت که این باور اشتباه است. در واقع اندازه کیست تاثیری بر خطرناک بودن آن ندارد ، بلکه محل تشکیل آن است که این خطر را افزایش یا کاهش می دهد. نکته مهم این است که کیست های کوچکتر از 50 میلی متر ، جای نگرانی ندارند و با دارو ، برطرف می شوند. اما متخصصان بر این باورند که در صورتی که اندازه آنها بیشتر از 60 میلی متر باشد ، لازم است که حتما از بدن خارج شوند.
برخی از خدمات سونوگرافی مهر ایرانیان :