سونوگرافی رحم ، یک آزمایش تشخیصی غیر تهاجمی می باشد که تصاویری را برای استفاده در ارزیابی اندام ها و ساختارهای داخل لگن زنان تولید می کند سونوگرافی از رحم ، امکان تجسم اندام ها و ساختارهای لگن زنان شامل رحم ، گردن رحم ، لوله های فالوپ و تخمدان ها را فراهم می کند. بیماران عزیز می توانند جهت انجام این پروسه به مهر ایرانیان ، بهترین مرکز سونوگرافی غرب تهران مراجعه کنند.
سونوگرافی چیست ؟
برای آن که بدانیم سونوگرافی رحم به چه صورت به انجام می رسد بای با ماهیت این پروسه تصویربرداری آشنا شویم. سونوگرافی از یک مبدل برای ارسال امواج با فرکانس بسیار بالا ، استفاده می کند ؛ مبدل سونوگرافی ، بر روی پوست قرار داده می شود و امواج فراصوت از بدن ، اندام ها و ساختارهای داخلی عبور می کند ؛ این امواج صوتی به اندام ها برخورد کرده و به مبدل باز می گردد. مبدل ، امواج منعکس شده را پردازش کرده و سپس این امواج توسط کامپیوتر به عکس اندام ها یا بافت هایی که قرار است آزمایش شود ، تبدیل می شود. امواج صوتی ، با سرعت های مختلف بر حسب نوع بافت حرکت می کنند ؛ سریع ترین آن ها از بافت های استخوانی و آهسته ترین آن ها از هوا عبور می کنند ؛ سرعتی که تحت آن ، امواج صوتی به مبدل باز می گردند و نیز مقدار بازگشت موج صوتی ، توسط مبدل در انواع مختلف بافت ها ، تفسیر می شود. یک ژل سونوگرافی بر روی مبدل و پوست قرار داده می شود تا امکان حرکت بهتر مبدل بر روی پوست و حذف هوای بین پوست و مبدل برای بهترین عملکرد صوت ، فراهم شود.
نوع دیگر سونوگرافی ، سونوگرافی داپلر می باشد که برای نشان دادن سرعت و جهت جریان خون در اندام های لگنی مثل رحم استفاده می شود. بر خلاف سونوگرافی استاندارد ، برخی امواج صوتی در طول آزمایش داپلر ، قابل شنیدن می باشند. تصویرهای سونوگرافی داپلر از رحم ، می تواند به پزشک در بهترین مرکز سونوگرافی غرب تهران ، در مشاهده و ارزیابی موارد زیر کمک کند:
- انسداد های جریان خون ( از قبیل تشکیل لخته )
- جریان خون در پولیپ ها ، تومورها و بد شکلی های مادرزادی
- عروق واریکوز در دهانه رحم
اندام های لگنی زنان
اندام ها و ساختارهای لگن زنان عبارتند از :
-
رحم : یک اندام توخالی و گلابی شکل که در ناحیه پایینی شکم زنان بین مثانه و روده قرار دارد ؛ آستر آن هر ماه در طول قاعدگی ، پوست می اندازد ؛ مگر یک تخمک بارور ، در آن جا گرفته و بارداری آغاز شود.
-
تخمدان ها : دو اندام زایشی در زنان که در لگن قرار گرفته و در آن تخمک ها رشد کرده و ذخیره می شوند و هورمون های جنسی استروژن و پروژسترون زنان نیز در این اندام تولید می شوند.
-
گردن رحم : بخش پایینی و باریک رحم که بین مثانه و روده قرار گرفته و کانالی را شکل می دهد که به واژن باز می شود و به خارج از بدن هدایت می گردد.
-
واژن : یک گذرگاه که از طریق آن ، مایع در طول دوره های قاعدگی ، به خارج از بدن فرستاده می شود ؛ واژن ، گردن رحم و فرج ( بخش بیرونی آلت تناسلی زن ) را به هم متصل می نماید.
روش های انجام سونوگرافی رحم
سونوگرافی اندام لگنی با استفاده از یک یا هر دو روش زیر انجام می شود.
سونوگرافی ترانس ابدومینال ( از طریق شکم ) : در بهترین مرکز سونوگرافی در غرب تهران ، یک مبدل بر روی شکم با استفاده از ژل رسانا ، قرار داده می شود.
سونوگرافی ترانس واژینال ( از طریق واژن ) : یک مبدل بلند و نازک ، با ژل رسانا و یک پوشش پلاستیک / پوشش داده می شود و در واژن قرار داده می شود.
نوع روند سونوگرافی رحم انجام شده ، به دلیل آن بستگی دارد. برای فراهم آوردن اطلاعات مورد نیاز در خصوص تشخیص یا درمان ، یک روش یا هر دو روش ، قابل استفاده می باشد.
چگونه برای سونوگرافی رحم آماده شویم ؟
- حداقل 24 اونس مایع یک ساعت قبل بنوشید و مثانه را تا بعد از آزمایش ، خالی نکنید.
- نیازی نیست که ناشتا باشید.
- برای سونوگرافی ترانس واژینال ، مثانه خود را درست قبل از روند ، تخلیه کنید.
کاربردهای رایج
این پروسه تصویربرداری پزشکی از رحم که در مرکز سونوگرافی غرب تهران نیز به انجام می رسد ، یک تکنیک بسیار ارزشمند است که به واسطه آن می توان خونریزی های بی دلیل واژنی ، که می تواند ماحصل برخی ناهنجاری های رحم از قبیل موارد زیر باشد ، را مورد ارزیابی قرار داد:
- پولیپ ها
- فیبروئیدها
- آتروفی آندومتریال
- چسبندگی آندومتریال ( یا اسکن آندومتریال )
- توده ها یا ضایعه های بدخیم
- نقص های مادرزادی
سونوگرافی رحم ، برای بررسی و مورد تحلیل قرار دادن ناهنجاری های رحم ، در زنانی که ناباروری یا سقط جنین های متعدد را تجربه می کنند ، نیز قابل استفاده می باشد.
ویژگی های تجهیزات سونوگرافی
تصویربرداری سونوگرافی رحم بر پایه اصول تولید صدا در خفاش ها ، کشتی ها و ماهیگیران استوار می باشد. وقتی یک موج صوتی به یک شی ء برخورد می کند ، بازتاب پیدا می کند. با اندازه گیری این امواج بازتابیده شده ، می توان فاصله شیء ، اندازه ، شکل و پیوستگی آن را اندازه گیری کرد. این اندازه گیری شامل جامد بودن شیء یا پر شدن آن با مایع است. در پزشکی ، سونوگرافی ، برای شناسایی تغییرات در شکل ظاهری اندام ها ، بافت ها و عروق و نیز تشخیص توده های ناهنجار از قبیل تومورها ، مورد استفاده قرار می گیرد. در یک آزمایش سونوگرافی ، یک مبدل ، امواج صوتی را ارسال نموده و امواج بازتابیده شده را ثبت می کند. وقتی مبدل بر روی پوست فشرده می شود ، پالس های کوچک غیر قابل شنیدن با فرکانس بالا ، را به بدن ارسال می نماید. وقتی امواج صوتی به اندام ها ، مایعات و بافت ها برخورد می کنند ، یک گیرنده حساس در مبدل ، تغییرات ریز در پیچ صدا و جهت آن را ثبت می نماید. این امواج به طور مرتب اندازه گیری می شوند و توسط یک کامپیوتر ، به نمایش در می آیند. به این ترتیب یک تصویر در زمان واقعی بر روی مانیتور نشان داده می شود.
چه زمانی برای انجام سونوگرافی رحم باید اقدام کنید ؟
بانوان ، در صورت مشاهده هر یک از موارد زیر بهتر است برای انجام سونوگرافی از رحم اقدام کنند :
- بروز درد در ناحیه شکمی
- استشمام بوی بد از واژن به جهت خروج ترشحات که از عفونت رحم ناشی شده است
- توقف ناگهانی سیکل قاعدگی یا خونریزی بسیار شدید
- درد شدید در حفره لگنی
- بررسی علت ناباروری و نازایی
- در صورت انجام سقط جنین
همچنین دکتر ، برای زنان باردار ، انجام سونوگرافی رحم به صورت ترانس واژینال را به جهت بررسی موارد زیر توصیه می کند :
- نظارت بر ضربان قلب جنین
- معاینه دهانه رحم به جهت بررسی هرگونه تغییر در آن ناحیه که امکان دارد به سقط جنین یا زایمان زودرس منجر شود.
- بررسی جفت به منظور پی بردن به هر گونه مولفه غیرطبیعی
- پی بردن به علت خونریزی غیر طبیعی
سونوگرافی رحم به چه صورت انجام می شود ؟
دو روش برای انجام این پروسه وجود دارد ؛ ترانس واژینال و ترانس ابدومینال. برای شروع پروسه بایستی روی تخت بر روی کمر خود دراز بکشید. اگر سونوگرافی به روش ترانس واژینال باشد می بایست پاهایتان را در حالت خمیده نگه دارید اما در روش ترانس ابدومینال به صورت عادی دراز بکشید. سپس دکتر حسگر را با یک روکش پلاستیکی پوشش می دهد. چنانچه سونوگرافی ترانس واژینال انجام شود ، پزشک حسگر را به ژل لوبریکانت آغشته نموده و آن را از طریق واژن وارد حفره لگنی می کند تا رحم را از آن طریق بررسی نماید. در سونوگرافی شکمی ، ژل بر روی شکم اعمال شده و دکتر حسگر را بر روی آن ناحیه به حرکت در می آورد. با حرکت کردن پروب ، امواج اولتراسوند آزاد شده و به اندام ها برخورد می کند. انعکاس این امواج تصاویری را تشکیل داده که بر روی مانیتور متصل به دستگاه نشان داده میشوند. از آن جایی که امواج فراصوت نمی توانند از بافت های سخت عبور کنند ، در صورتی که مورد غیر طبیعی مثل توده سفت در رحم باشد ، بر روی تصاویر بدست آمده مشخص می گردد.
در نتیجه سونوگرافی از رحم چه مواردی مشخص می گردند ؟
بعد از پایان یافتن پروسه تصویربرداری از رحم ، نتایج توسط رادیولوژیست در بهترین مرکز سونوگرافی غرب تهران بررسی می شود. در نتیجه بدست آمده ممکن است وجود موارد زیر تایید گردند :
- سرطان رحم
- کیست
- فیبروم رحمی
- عفونت رحم و حرفه لگنی
- بارداری خارج از رحم
- جفت سر راهی
سونوگرافی رحم سه بعدی
امروزه سونوگرافی هایی که به منظور اطلاع از وضعیت جنین انجام می شوند ، از تصاویر غیر واضح عبور کرده اند به تصاویر سه بعدی رسیده اند. با این روش می توانید تصویری واضح تر و دقیق تر از کودک دلبند خود داشته باشید.
در این رویکرد ، از امواج صوتی با طول موج بالا و نرم افزار تصویربرداری مخصوصی استفاده می شود تا تصویر بافت های نرم ، اعضای بدن و آناتومی کودک شما به دست آید. این روند ، مثل هر سونوگرافی رحم دیگری صورت می پذیرد ؛ پروب امواج صوتی را مستقیما به رحم و کودک داخل آن می رساند تا تصویر جنین به دست آید.
مزایای سونوگرافی سه بعدی
همانطور که ذکر شد ، چون این مدل تصویری واضح تر از کودک در اختیار پزشک قرار می دهد ، ایشان می توانند به شکل دقیق تری مشکلات احتمالی جنین را تشخیص دهند. از مزایای دیگر این پروسه این است که آناتومی بچه به شکل بهتر و دقیق تری دیده می شود.
بهترین زمان برای انجام این پروسیجر
بانوان باردار می توانند هر زمان که می خواهند این مدل از سونوگرافی رحم را انجام دهند ، چه به جای سونوگرافی دو بعدی باشد چه همزمان با آن. پزشکان ترجیح می دهند این کار را بین هفته بیست و چهارم و سی و چهارم به انجام رسانند. در این مدت جنین به قدری رشد کرده که بتوان مشکلات احتمالی را تشخیص داد ؛ همچنین احتمال اینکه مایع درون رحمی و یا جایگاه قرار گیری جنین در نتیجه اختلال ایجاد کند پایین می آید.
آیا این روند ایمن است؟
درست مثل مدل قدیمی ، سونوگرافی سه بعدی از اشعه های X ray استفاده نمی کند ، بنابراین هم برای شما و هم کودک دلبندتان هیچ خطری را به همراه ندارد. تنها نیاز است برای انجام آن به یک مرکز سونوگرافی معتبر مراجعه کنید.
