سونوگرافی رحم و تخمدان

سونوگرافی رحم و تخمدان یک سونوگرافی غیر تهاجمی است که برای ارزیابی اندام ها و ساختارهایی در داخل لگن زنان مورد استفاده قرار می گیرد. سونوگرافی رحم و تخمدان، امکان مشاهده سریع اندام ها و ساختارهای لگن زنان از قبیل رحم، گردن رحم، واژن، لوله های فالوپ و تخمدان ها را فراهم می آورد. در سونوگرافی از یک پروب استفاده می شود که امواج اولتراسوند را با فرکانس بسیار بالاتر از آنچه قابل شنیدن باشد، به بیرون ارسال می کند. پروب سونوگرافی، بر روی پوست قرار داده می شود و امواج اولتراسوند، از بدن عبور کرده و به اندام ها و ساختارهای داخلی می رسند. امواج صوتی برخورد کرده به اندام ها، مثل اکو منعکس می شوند و به پروب باز می گردد. پروب ، امواج منعکس شده را پردازش می کند. این امواج، توسط یک کامپیوتر، به تصاویر اندام ها و بافت های تحت آزمایش، تبدیل می شوند. امواج صوتی، بر حسب نوع بافتی که با آن روبرو شده اند، در سرعت های مختلف، سفر می کنند. سریع ترین آن ها به بافت های استخوان و کندترین آن ها، به هوا تعلق دارد. سرعتی که امواج صوتی، تحت آن، باز می گردند، توسط پروب ، به عنوان انواع مختلف بافت، تفسیر می شود.

یک ژل سونوگرافی بر روی پروب و پوست قرار داده می شود تا امکان حرکت یکنواخت پروب بر روی پوست و حذف هوای بین پوست و پروب ، بمنظور دستیابی به بهترین رسانایی صدا، فراهم شود. نوع دیگر سونوگرافی، سونوگرافی دوپلر می باشد که برای نشان دادن سرعت و جهت جریان خون در اندام های خاص لگن، مورد استفاده قرار می گیرد. بر خلاف سونوگرافی استاندارد، برخی امواج صوتی در طول آزمایش دوپلر، قابل شنیدن می باشند.

سونوگرافی مهر ایرانیان ، بهترین مرکز سونوگرافی تهران ، همواره با بهره گیری از تجهیزات نوین و مدرن ، در خدمت رسانی به مردم عزیز کشورمان در تلاش  و کوشش است.

سونوگرافی رحم و تخمدان، با استفاده از دو روش انجام می شود:

1. ترانس ابدومینال ( از طریق شکم ) : یک پروب بر روی شکم با استفاده از ژل رسانا قرار داده می شود.
2. ترانس واژینال ( از طریق واژن ) : یک پروب نازک و بلند، که با ژل رسانا و یک روکش پلاستیکی پوشیده شده ، وارد واژن می شود.

نوع روند سونوگرافی انجام شده، به دلیل سونوگرافی، وابسته است. جهت فراهم آوردن اطلاعات مورد نیاز برای تشخیص یا درمان، تنها یک روش یا هر دو روش، مورد نیاز می باشد. دیگر روندهای مرتبط که برای ارزیابی مشکلات تخمدان و رحم مورد استفاده قرار می گیرند شامل هیستروسکوپی، کولپوسکوپی و لاپاروسکوپی می باشند.

اندام های لگنی زن ، شامل چه بخش هایی است ؟

اندام ها و ساختارهای لگن زنان شامل بخش های زیر می باشد:

اندومتریوز : پوشش رحم

رحم : رحم یک اندام توخالی گلابی شکل است که در ناحیه تحتانی شکم زن، بین مثانه و راست روده قرار گرفته است. در طول قاعدگی در هر ماه ، پوشش این اندام ، فرو می ریزد، مگر اینکه تخم بارور شده، لانه گزینی کرده و بارداری آغاز شود.

تخمدان ها : دو اندام زایشی زن واقع در لگن که در آن، سلول های تخم رشد کرده و ذخیره شده و هورمون های جنسی زنانه استروژن و پروژسترون، در آن تولید می شوند.

گردن رحم : بخش تحتانی و باریک رحم واقع در بین مثانه و راست روده که کانالی را شکل می دهد که به واژن باز شده و به خارج از بدن هدایت می شود.

واژن : مجرایی که از طریق آن، مایع در طول دوره قاعدگی ، به خارج از بدن هدایت می شود. واژن، رحم و بخش بیرونی آلت تناسلی را بهم وصل می کند.

فرج : بخش بیرونی اندام های تناسلی زن می باشد.

دلایل سونوگرافی رحم و تخمدان چیست ؟

سونوگرافی رحم و تخمدان را می توان برای انجام ارزیابی اندام های لگنی زنان مورد استفاده قرار داد. ارزیابی سونوگرافی لگن، شامل موارد زیر می باشد، ولی تنها به این موارد ذکر شده محدود نمی شود :

• اندازه، شکل و موقعیت رحم و تخمدان ها
• ضخامت، اکوژنیسیتی (تراکم بافت ) و وجود مایعات و توده ها در اندومتر ، میومتر ( بافت ماهیچه رحم )، لوله های فالوپ، یا در داخل یا نزدیکی مثانه
• طول و ضخامت گردن رحم
• تغییرات در شکل مثانه
• جریان خون در اندام های لگنی

سونوگرافی رحم و تخمدان ها، اطلاعات بسیاری را درباره اندازه، موقعیت و ساختار توده های لگنی فراهم می نماید ، ولی نمی تواند تشخیص قطعی سرطان یا بیماری خاصی را ارائه دهد. سونوگرافی رحم و تخمدان را می توان برای تشخیص و کمک به درمان موقعیت های زیر مورد استفاده قرار داد :

1. ناهنجاری هایی در ساختار آناتومی رحم، از قبیل مشکلات اندومتریوز
2. تومورهای فیبروئید ( رشد های خوش خیم )، توده ها، کیست ها و دیگر انواع تومورها در لگن
3. وجود و استقرار یک دستگاه IUD
4. بیماری های التهاب لگن (PID) و دیگر انواع عفونت یا التهاب
5. خونریزی بعد از یائسگی
6. کنترل اندازه فولیکول های تخمدان برای نظارت بر ناباروری
7. مکش مایع فولیکولی و تخم ها از تخمدان ها در باروری آزمایشگاهی
8. بارداری اکتوپیک ( بارداری که در خارج از رحم، معمولاً در لوله فالوپ اتفاق می افتد).
9. کنترل رشد جنین در طول بارداری
10. ارزیابی مشکلات خاص در جنین

سونوگرافی را می توان برای کمک به روندهای دیگر از طریق نمونه برداری اندومتریال، مورد استفاده قرار داد. سونوگرافی ترانس واژنی را می توان به همراه سونوهیستروگرافی، روندی که در آن، رحم با مایعی برای متورم و بزرگ کردن آن جهت گرفتن تصویر بهتر، پر می شود، مورد استفاده قرار داد. دلایل دیگری نیز وجود دارد که تحت آن، پزشک، سونوگرافی رحم و تخمدان را توصیه می کند.

خطرات سونوگرافی رحم و تخمدان چیست؟

در طول سونوگرافی ترانس ابدومینال، هیچ پرتویی استفاده نمی شود و معمولاً به کار گیری پروب سونوگرافی در پوست، هیچ دردی را به همراه ندارد. تنها در هنگام وارد کردن پروب ترانس واژنی به داخل واژن، ممکن است دردی را تجربه کنید. سونوگرافی ترانس واژنی، مستلزم پوشش دادن مبدا سونوگرافی در یک غلاف پلاستیکی یا لاتکس می باشد که گاهی باعث ایجاد واکنش در بیماران به آلرژی لاتکس می شود. در طول سونوگرافی ترانس ابدومینال، شما به دلیل پر بودن مثانه یا دراز کشیدن بر روی تخت آزمایش، گاهی دردی را تجربه می کنید. اگر سونوگرافی ترانس ابدومینال به سرعت مورد نیاز باشد، یک سوند ادراری برای پر کردن مثانه، مورد استفاده قرار می گیرد. بر حسب موقعیت ویژه پزشکی شما، گاهی خطراتی نیز وجود دارد. حتماً در خصوص دغدغه هایتان قبل از روند، با پزشک گفتگو کنید.

فاکتورهای خاص و موقعیت هایی وجود دارند که نتایج تست را تحت تاثیر قرار می دهند:

• چاقی شدید
• باریم در داخل روده های بزرگ ناشی از روند باریم اخیر
• گاز روده
• پر شدن ناکافی مثانه ( در سونوگرافی ترانس ابدومینال ). یک مثانه پر، به حرکت کردن رحم به سمت بالا کمک کرده و روده را برای گرفتن تصویر بهتر، کنار می زند.

چگونه برای سونوگرافی رحم و تخمدان آماده شویم ؟

1. به طور کلی، ناشتا بودن یا استفاده از داروی مسکن، برای سونوگرافی، مورد نیاز نمی باشد، مگر سونوگرافی، بخشی از روند دیگری باشد که به بی حسی نیاز داشته باشد.
2. برای سونوگرافی ترانس واژنی، شما باید بلافاصله قبل از انجام سونوگرافی ، مثانه خود را خالی کنید.

سونوگرافی لگن در خانم ها

سونوگرافی لگن در خانم ها ؛ شامل بررسی رحم، تخمدان ها، لوله های رحمی، عروق داخل لگنی و بررسی از نظر وجود توده و ضایعات فضا گیر داخل لگنی است .

تشخیص کیست تخمدان

یکی از شایع ترین بیماری های که با استفاده از سونوگرافی قابل تشخیص است کیست تخمدان می باشد. در معاینه و انجام سونوگرافی اندازه و نوع کیست مشخص می گردد.

کیست تخمدان عبارت است از عدم تعادل در هورمون جنسی زنان و به عبارت دیگر تجمع مایع در داخل تخمدان است. تخمدان ها در حالت عادی تقریبا به اندازه یک بادام هستند و هر ماه اتفاقی که می افتد یک تخمک رشد می کند و اطراف آن یک مایع جمع می گردد و وقتی به سایز مشخصی می رسد می ترکد و تخمک را آزاد می کند ؛ وقتی این اتفاق نمی افتد این مایع تجمع پیدا می کند و تبدیل به کیست تخمدان می شود. کیست های تخمدان اکثرا بی علامت هستند به خصوص در زنان زیر 50 سال. اکثر کیست های تخمدان خوش خیم هستند ؛ اندازه کیست بسیار مهم است .

تشخیص سرطان تخمدان

برای تشخیص زودرس لازم است تمامی خانم ها سالانه به پزشک مراجعه نمایند . تحت معاینات پزشکی ، تست پاپ اسمیر و سونوگرافی رحم و تخمدان قرار بگیرند.

سلول های تخمدانی با رشد غیر طبیعی و تبدیل شدن به سلول های بدخیم ، بستری مناسب برای ایجاد سرطان تخمدان هستند. طبق بررسی های به عمل آمده سرطان تخمدان، انواع متفاوتی را از جهت شدت درگیری و سرعت پیشرفت بیماری، در برمی گیرد.

تشخیص پیچ خوردگی تخمدان

تشخیص پیچ خوردگی تخمدان با دردهای شکمی ناگهانی توسط پزشک صورت می گیرد. برای اینکه بروز این عارضه حدود بیست درصد در دوره بارداری اتفاق می افتد ؛ در درجه اول پزشک تست بارداری را تجویز می کند. پس از آن مواردی نظیر سونوگرافی رحم و تخمدان و لاپاراسکوپی به تشخیص قطعی این بیماری کمک می کند.

تشخیص حاملگی خارج از رحم

حاملگی خارج از رحم با آزمایش خیلی ساده و انجام سونوگرافی تشخیص داده می شود. اگر حاملگی خارج از رحم را بتوانیم خیلی زود تشخیص دهیم بسیار راحت با استفاده از دارو و بدون عمل جراحی قابل درمان است.