ماموگرافی یکی از اصلی ترین و مهمترین تصویربرداری جهت تشخیص زودهنگام سرطان پستان می باشد. با استفاده از اشعه ایکس، تصاویر دقیقی از بافت پستان بدست می آید که به پزشکان این امکان را می دهد تا تغییرات مشکوکی مانند تودههای پستان را مشاهده نمایند. در این مقاله قصد داریم به بررسی نحوه انجام ماموگرافی ، بهترین زمان ماموگرافی، مدت زمان ماموگرافی و غیره بپردازیم پس با ما همراه باشید.
ماموگرافی چیست؟
ماموگرافی به عنوان یک روش تصویربرداری پزشکی جهت تشخیص سرطان پستان و سایر بیماری های پستان مورد استفاده قرار می گیرد. این روش با استفاده از اشعه ایکس، تصاویر دقیقی از بافت پستان نشان می دهد. به طور کلی ماموگرافی به دو دسته ماموگرافی غربالگری و ماموگرافی تشخیصی تقسیم می شود. انجام ماموگرافی به طور منظم در کاهش مرگ و میر ناشی از سرطان نقش بسزایی دارد.
انواع ماموگرافی
ماموگرافی از انواع مختلفی برخوردار بوده که به شرح زیر است:
- ماموگرافی معمولی
- ماموگرافی تشخیصی
- ماموگرافی غربالگری
- ماموگرافی دیجیتال
- ماموگرافی سه بعدی
نحوه انجام ماموگرافی
لازم به ذکر است انجام منظم ماموگرافی در تشخیص زودهنگام سرطان بسیار تاثیرگذار است. دستگاه ماموگرافی متشکل از دو صفحه موازی می باشد و مراحل انجام ماموگرافی به شرح زیر است:
- پستان بین دو صفحه دستگاه ماموگرافی (صفحه پایینی) و پرتو ایکس قرار می گیرد.
- سپس صفحه بالایی دستگاه، سینه را مسطح و فشار می دهد تا فرآیند تصویربرداری انجام شود. (لازم به ذکر است میزان فشردگی دستگاه را تکنسین رادیولوژی تعیین می کند)
- با ایجاد فشار، تمامی قسمت های پستان در معرض اشعه ایکس قرار می گیرد تا تمامی نواحی پستان ها را مشاهده و بررسی شود.
- اشعه های ایکس نوعی امواج نوری یا رادیویی بوده که می تواند از بدن انسان عبور کند. این اشعه پستان ها را مورد بررسی قرار می دهد سپس اشعه ایکس به تصویر الکترونیکی از کنار و بالای پستان تبدیل می شود.
توجه: لازم به ذکر است فشردگی ممکن است موجب درد شود اما زمان فشردگی بسیار کوتاه بوده و بهتر است در حین انجام ماموگرافی تکون نخورید و نفستان را در سینه نگه دارید که نتیجه واضح و دقیق تری بدست آید.
دلایل فشرده سازی سینه در ماموگرافی
- تمام بافت های داخلی و خارجی پستان مورد بررسی قرار گیرد.
- با پهن شدن و فشار تمامی موارد غیر عادی در سینه مشاهده می شود.
- در این صورت به دوز کمتری از اشعه ایکس مورد نیاز است.
- سینه ها را برای مدت کوتاهی نگه داشته تا تاری تصاویر کاهش یابد.
- پراکندگی اشعه ایکس را کم کرده تا وضوح تصاویر افزایش یابد.
ماموگرافی چقدر طول می کشد؟
مدت زمان ماموگرافی به عوامل مختلفی بستگی دارد اما معمولا 15 الی 30 دقیقه برای ماموگرافی زمان نیاز است. البته لازم به ذکر است ماموگرافی تشخیصی ممکن است بیشتر زمان می برد تا تصاویر دقیق تر و بیشتری را بدست آید.
بهترین زمان ماموگرافی
بهتر است یک هفته بعد از دوره قاعدگی ماموگرافی انجام شود زیرا در دوره قاعدگی تغییراتی در هورمون ها ایجاد شده و سینه ها حساس می شوند به همین دلیل 1 هفته بعد از دوره قاعدگی نسبت به انجام ماموگرافی اقدام نمایید.
عوارض ماموگرافی
به طور کلی ماموگرافی یک فرآیند ایمن و بی خطر است، اما ممکن است برخی افراد با یکسری عوارض مواجه شوند. عوارض ماموگرافی به شرح زیر است:
- درد و ناراحتی
- آلودگی اشعه ایکس
- نقرس
- اضطراب
چه زمانی ماموگرافی لازم است؟
ماموگرافی برای پالایش انسان به طور منظم و پیوسته در زمانی که حالت برجستگی در سینه مانند یک غده دیده شود و یا سر سینه ترشحات غیر طبیعی داشته باشد ماموگرافی لازم است. قبل از ماموگرافی مطمئن شوید ناحیه سینه و زیربغل تمیز باشد و اسپره ضد بو نباید استفاده کنید.
نحوه انجام ماموگرافی
ماموگرافی روشی است که در آن به کمک اشعه ایکس از سینه تصاویری تهیه می شود. تصاویر اشعه ایکس ماموگرام نامیده شده و این روش با کمک دستگاه ماموگرافی انجام می گردد .
دستگاه ماموگرافی شامل دو صفحه و تیوب اشعه ایکس است . ماموگرافی روشی متداول برای بررسی بافت پستان می باشد، که به عنوان ابزاری مناسب برای تشخیص سرطان سینه در زنان دارای تومور به کار می رود . آزمایش ماموگرافی برای تشخیص توده های مشکوک، ماموگرافی تشخیصی نامیده می شود.
یک ماموگرام می خواهد یک عکس از سینه شما که با یک دستگاه ایمن و با دوز پایین X-Ray تهیه کند. از شما می خواهند که در معرض دستگاه ماموگرافی ایستاده و سپس یک سینه را در یک سطح قرار دهید. هر کدام از سینه ها بین دو صفحه سطح صاف قرار می گیرد. این عمل باعث مسطح و یکنواخت شدن پستان ها شده تا بتوان تصاویری واضح از بافت سینه با حداقل دوز اشعه تهیه نمود .
صفحه متحرک بالایی با نزدیک شدن به صفحه ثابت پایین باعث فشرده سازی سینه می شود. فشرده سازی برای گسترش بافت پستان ضروری است و برای از بین بردن حرکت، که ممکن است تصویر را تیره کند. فشرده سازی سینه بین دو صفحه ممکن است ناراحت کننده باشد و با کمی درد همراه باشد، اما نباید آسیب زد. فشرده سازی معمولا بیش از چند ثانیه طول نمی کشد. سپس دستگاه شروع به عکس گرفتن می نماید. این روش برای سینه دیگر تکرار می شود.
در طول این مدت پرتو اشعه ایکس از بالا به داخل بافت سینه شما نفوذ می کند. تصویر اشعه ایکس یا بر روی یک کاست فیلم که در زیر پستان قرار دارد یا به صورت دیجیتالی در یک کامپیوتر ذخیره می شود.
بافت های مانند سرطان و نواحی کلسیفیک (Calcification)، به صورت روشن و سفید است و بافت های مانند چربی به صورت تاریک یا خاکستری نشان داده می شود.
پس از پر شدن پرتو ایکس، فشرده سازی آزاد خواهد شد و تکنولوژیست زاویه دستگاه را تغییر خواهد داد. باز هم، تکنسین پستان خود را در سطح صاف قرار می دهد، صفحه دستگاه ماموگرافی برای گرفتن تصاویر اشعه x از زاویه دیگر باید بچرخد تا عکس دیگری از زاویه مخالف گرفته شود. با این عکس، دو تصویر از دو زاویه از پستان حاصل خواهد شد و یک اشعه ایکس دیگر را می گیرد و این روند ممکن است دوباره تکرار شود.
به دنبال این روش، تصاویر توسط یک رادیولوژیست پردازش و تفسیر می شوند. گزارش نهایی به دکتر شما ارسال می شود.
عکس برداری ماموگرافی تشخیصی حدود سی دقیقه زمان می برد. در ماموگرافی تشخیصی زمان بیشتری نسبت به ماموگرافی غربالگری سپری خواهد شد زیرا تصاویری بیشتری گرفته می شود.
بهترین زمان برای انجام ماموگرافی
به زنان بالای چهل سال توصیه می شود که سالیانه یک بار ماموگرافی انجام دهند. در دوران قبل از یائسگی، بهترین زمان برای انجام ماموگرافی هفته بعد از پایان خونریزی قاعدگی می باشد که در این زمان پستان ها کمتر حساس هستند. در زنان بالای چهل سال ماموگرافی باید انجام شود هرچند که علائمی در فرد دیده نشود.
آیا اشعه ماموگرافی مضر است؟
معمولا دستگاه های جدید مقدار اشعه کمتری دارند و فشار کمتری به سینه فرد وارد می کنند. ضرری که ممکن هست یک ماموگرافی برای شما ایجاد کند به اندازه سه روز زندگی کردن در هوای آلوده است. فواید ماموگرافی از مقدار اشعه ایکس بسیار بیشتر است و در مقابل این میزان اشعه ماموگرافی بسیار کم هست و پزشک تعیین می کند فواصل بین ماموگرافی چقدر باشد و این اشعه بسیار ناچیز هست و فرد را دچار سرطان سینه نخواهد کرد.
برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص سونوگرافی خوب در غرب تهران به ادامه مطلب مراجعه نمایید.
مطالب مرتبط با این مقاله: