سرطان تخمدان در زمره کشنده ترین سرطان های دنیا می باشد. اما خوشبختانه با اقدامات درمانی لازم می توان از ابتلا به این سرطان مهلک جلوگیری بعمل آورد. این عارضه در سنین مختلف اتفاق می افتد اما قبل از یائسگی شایع تر می باشد. همچنین احتمال درگیری افراد به سرطان تخمدان ، در سن بیست سالگی حدود 1% می باشد. لازم به ذکر است ژنتیک نیز در ابتلا به این بیماری نقش بسزایی دارد. بنابراین اگر سابقه ی این بیماری در اعضای خانواده شما وجود دارد ، حتما جهت انجام غربالگری به مراکز معتبر درمانی ، مراجعه نمایید. برای دریافت این خدمات می توانید از طریق رادبولوژی مهر ایرانیان اقدام کنید.
غربالگری این سرطان به صورت کنترل تومور مارکر CA-125 و سونوگرافی رحم و سایر ضمائم آن انجام می گیرد. سلول های تخمدانی با رشد غیر طبیعی و تبدیل شدن به سلول های بدخیم ، بستری مناسب برای ایجاد سرطان تخمدان را ایجاد می کنند. طبق بررسی های به دست آمده ،این سرطان ، انواع متفاوتی را از جهت شدت درگیری و سرعت پیشرفت بیماری ، دربرمی گیرد. در ادامه به بررسی این موضوع و راه های درمان آن می پردازیم.
انواع سرطان تخمدان
سرطان تخمدان به چند دسته تقسیم بندی می شود. این دسته بندی ها همگی یکسان نیستند و هر کدام از آنها ، به عنوان یک بیماری جداگانه ، شناخته می شوند. در واقع تقسیم بندی صورت گرفته بر اساس نام سلول هایی که از آن نشات گرفته ، گذاشته شده است. این دسته بندی به شکل زیر می باشد:
سرطان تخمدان اپیتلیال
یکی از انواع این بیماری ، سرطان اپیتلیال می باشد که تومورهای تهاجمی آن از سطح خارجی تخمدان شروع می شود. باید توجه داشت که این بیماری 90% از سرطان های تخمدان را شامل می شود. این سرطان ، خود به سه دسته تقسیم بندی می شود که شامل موارد زیر می باشد:
- تومور خوش خیم اپیتلیال
- تومور مرزی اپیتلیال
- تومور بدخیم اپیتلیال
سرطان تخمدان زایا
زایا ، سلول هایی هستند که تخمک را در ماده و اسپرم را در نر شکل می دهند. بیشتر تومورهای این سلول خوش خیم هستند ولی برخی از آنها که ممکن است بدخیم و سرطانی باشد ، می تواند زندگی انسان را تحت تاثیر قرار دهد. اما این نکته را توجه داشته باشید که کمتر از 2% سرطان ها ، ناشی از این سلول است. این سرطان نیز به چند دسته تقسیم می شود که عبارتند از:
- تراتوما
- دیسجرمینوما
- تومور آندودرم (کیسه زرده) و کوریوکارسینوما
سرطان تخمدان استرومایی
این سرطان ، از سلول های بافت همبند و سلول های تشکیل دهنده هورمون زنانه ایجاد می شود که جزء سرطان های نادر به شمار می رود.
مراحل پیشرفت بیماری سرطان تخمدان
این بیماری ، در مراحل مختلفی رشد و پیشرفت می کند و طبق آن ، می تواند به فرد آسیب وارد کند. این مراحل عبارتند از:
- تومور به یک یا هر دو تخمدان ها محدود هست ؛ میزان شانس نجات فرد 92% می باشد.
- علاوه بر تخمدان ، این تومور به ناحیه لگن نیز گسترش می بیابد ؛ شانس نجات 69% است.
- تومور به بیرون از لگن و ارگان های داخل نفوذ می کند ؛ شانس نجات 39% است .
- گستردگی وسیع به قسمت های دورتر مثل ریه ، کبد و غدد لنفاوی در گردن می باشد ؛ شانس نجات 11% است.
زمانی که این بیماری به مراحل پیشرفته می رسد شانس نجات کاهش می یابد. شانس نجات بیمارانی که در مرحله 1 تشخیص داده شده اند نسبت به مرحله 4 بیشتر است.
علل سرطان تخمدان چیست؟
عللی که ریسک ابتلا به این را افزایش می دهد عبارت است از:
- افزایش سن
- ژنتیک
- نداشتن سابقه بارداری
- بلوغ زودرس و یائسگی دیررس
- اضافه وزن
علائم سرطان تخمدان
سرطان تخمدان یک قاتل خاموش است ؛ زیرا به طور طبیعی در مراحل پیشرفته بیماری آشکار می شود. معمولا هیچ علائمی در مراحله اولیه این بیماری وجود ندارد. زمانی خود را نشان می دهد که به بیرون از تخمدان گسترش پیدا کرده باشد و بیماری ، پیشرفته تر شده باشد ، که به دیگر نقاط شکم و لگن هم انتشار پیدا می کند. برخی از علائم آن شامل موارد زیر می باشد :
- علائم گوارشی به علت تجمع مایع داخل شکم
- یبوست
- تکرر ادرار
- درد در ناحیه شکم و لگن
- اختلالات قاعدگی
- خونریزی در خانم های یائسه
- درد شدید در دوران قاعدگی
مهمترین و اولین علامت سرطان تخمدان
نفخ مداوم و غیر عادی شکم مهم ترین علامت این بیماری است که در صورت بروز باید جدی گرفته شود. التبه سایر علائم و نشانه های ذکر شده در صورتی که با نفخ شدید و مداوم همراه باشد ، احتمال ابتلا به بیماری را بیشتر خواهد کرد. این علائم ممکن است در بیماری های خوش خیم نیز دیده شوند. اما اگر بیش از دو هفته ادامه پیدا کرد ، باید به متخصص مراجعه شود.
تشخیص سرطان تخمدان با سونوگرافی
برای تشخیص زودرس این سرطان ، لازم است تمامی خانم ها سالانه به پزشک مراجعه نمایند تا از عواقب احتمالی آن جلوگیری کنند. از این رو ، می توانند با تشخیص پزشک ، تحت معاینات پزشکی ، تست پاپ اسمیر و سونوگرافی رحم قرار بگیرند. ممکن است سونوگرافی به تنهایی کافی نباشد اما با انجام آن ، پزشک می تواند مواردی مانند وجود توده یا کیست روی تخمدان ،اندازه ، شکل و ساختار توده و وجود مایع در شکم را بررسی کند.
درمان سرطان تخمدان
درمان اصلی سرطان تخمدان جراحی می باشد. در مراحل اولیه می توان از درمان های کمکی همانند شیمی درمانی ، پرتودرمانی و هورمون درمانی هم استفاده کرد. برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه به سونوگرافی خوب در غرب تهران مراجعه نمایید.
چگونه می توان از سرطان تخمدان پیشگیری کرد؟
همانطور که اشاره شد ، برخی از علائم در بدن ، نشان دهنده بروز بیماری در تخمدان می باشد. اما آیا می توان از آن جلوگیری کرد؟ باید گفت هنوز راهکار کاربردی و شناخته شده ای برای این موضوع وجود ندارد. اما با انجام برخی کارها ، می توان از بروز آن تا حد زیادی جلوگیری کرد و خطر ابتلا به آن را کاهش داد. این کارها شامل موارد زیر می باشد:
- شیردهی
- ترک سیگار
- حفظ تناسب اندام
- بارداری
- مصرف قرص های ضد بارداری
- انجام معاینات منظم پزشکی
- جراحی هیسترکتومی ، اوفورکتومی و بستن لوله های فالوپ
