بیوپسی معده که به عنوان نمونه برداری معده نیز شناخته می شود ، روشی مطمئن و دقیق برای تشخیص وضعیت معده و بیماری های مرتبط با آن است. برای اطمینان بیشتر از وجود بیماری هایی همچون سرطان ، عفونت و التهاب معده ، که ممکن است از روش های دیگر تشخیص داده نشوند ، انجام بیوپسی و نمونه برداری از معده ضروری است. برای آشنایی و آگاهی بیشتر از چگونگی انجام این تست و مزایای آن تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.
بیوپسی معده چیست ؟
بیوپسی معده (Gastric Biopsy) یک روش تشخیصی مهم است که طی آن نمونه کوچکی از بافت معده برداشته می شود تا زیر میکروسکوپ مورد بررسی قرار گیرد. این روش اغلب در حین آندوسکوپی دستگاه گوارش فوقانی انجام می شود و برای شناسایی علل بیماری هایی مانند زخم معده ، سرطان معده ، عفونت هلیکوباکتر پیلوری ، و سایر بیماری های مخاط معده کاربرد دارد.
دلایل انجام بیوپسی معده
نمونه برداری از معده با هدف تشخیص و بررسی دقیق تر مشکلات معده و تعیین روش درمان مناسب انجام می شود. در جدول زیر برخی از مهم ترین دلایل و اهداف انجام این تست آورده شده است :
| دلایل انجام نمونه برداری معده |
| تشخیص بیماری های التهابی مانند گاستریت |
| بررسی عفونت با باکتری هلیکوباکتر پیلوری |
| تشخیص زخم معده و بررسی احتمال بدخیمی |
| تایید یا رد سرطان معده با انجام بیوپسی معده |
| بررسی تغییرات پیش سرطانی مانند متاپلازی یا دیسپلازی |
| بررسی علائم نامطلوب مانند خونریزی و درد معده |
| پیگیری نتایج درمان و بررسی پاسخ به درمان های دارویی |
بیوپسی معده چگونه انجام می شود ؟
نمونه برداری معده معمولاً در حین انجام آندوسکوپی انجام می شود. البته در برخی موارد نیز بسته به تشخیص متخصص ، با روش های دیگری همچون کولونوسکوپی ، جراحی معده یا بیوپسی تحت اولتراسونوگرافی انجام می شود. این تست مربوط به فوق گوارش است و برای انجام آن باید به متخصص مربوطه مراجعه کرد.
برای انجام بیوپسی معده و آندوسکوپی لازم است بیمار از ۶ تا ۸ ساعت قبل از آندوسکوپی ناشتا باشد. قبل از انجام این فرایند ، داروهای ضد درد و بی حسی و در برخی مواقع بیهوشی به فرد تزریق می شود. سپس ، لوله باریکی به نام آندوسکوپ از طریق دهان وارد معده شده و از این راه پزشک با استفاده از ابزارهای مخصوص ، قطعات کوچکی از بافت معده را از نواحی مشکوک بر می‌دارد. در نهایت ، نمونه ها به آزمایشگاه پاتولوژی ارسال شده و توسط پاتولوژیست بررسی می شوند تا نتیجه بیوپسی معده مشخص شود.
بیوپسی مخاط معده چیست ؟
بیوپسی مخاط معده به برداشتن بخش کوچکی از بافت سطح داخلی یا همان مخاط معده گفته می شود که برای بررسی زیر میکروسکوپ به آزمایشگاه پاتولوژی فرستاده می شود.
مخاط معده لایه داخلی و پوشاننده معده است که وظیفه ترشح اسید ، آنزیم ها و مخاط محافظ را دارد. این لایه اولین خط دفاعی در برابر باکتری ها ، اسید معده و مواد مضر است. هر گونه التهاب ، زخم ، عفونت یا تغییر سلولی معمولاً ابتدا در همین لایه دیده می شود.
جواب آزمایش بیوپسی معده
پاسخ نمونه برداری از معده ممکن است شامل موارد زیر باشد :
- التهاب : نشان دهنده گاستریت حاد یا مزمن است.
- وجود هلیکوباکتر پیلوری : معمولاً با رنگ آمیزی خاص شناسایی می شود.
- متاپلازی یا دیسپلازی : تغییرات پیش سرطانی که نیازمند پیگیری دقیق هستند.
- سرطان معده : در صورت وجود سلول های بدخیم در نمونه
تفسیر جواب آزمایش نمونه برداری از معده
برای تفسیر جواب بیوپسی معده ، اصطلاحات خاصی که در متن گزارش پاتولوژی درج شده به دقت بررسی می شوند. رایج ترین اصطلاحات و مفاهیم به کار رفته در گزارش نمونه برداری از معده در جدول زیر شرح داده شده است :
| اصطلاحات | توضیحات |
| گاستریت مزمن (Chronic Gastritis) | به معنای التهاب طولانی مدت مخاط معده است. |
| التهاب فعال (Active Inflammation) | نشان می دهد که فرآیند التهابی هنوز ادامه دارد و سلول های التهابی خاصی (مانند نوتروفیل ها) در بافت وجود دارند. |
| هلیکوباکتر پیلوری (Helicobacter pylori: Positive / Negative) | نشان دهنده وجود یا عدم وجود این باکتری که در ایجاد زخم و سرطان معده نقش دارد. |
| متاپلازی روده ای (Intestinal Metaplasia) | نشان دهنده تغییر نوع سلول های پوششی معده به سلول های شبیه به روده ؛ یک وضعیت پیش سرطانی است و نیاز به پیگیری دارد. |
| دیسپلازی (Dysplasia) | تغییرات غیر طبیعی در سلول ها که می تواند مقدمه ای برای سرطان باشد. شدت آن معمولاً به صورت low-grade یا high-grade در بیوپسی معده بیان می شود. |
| گاستریت آتروفیک (Atrophic Gastritis) | نشان دهنده تخریب سلول های طبیعی معده و کاهش ترشح اسید معده است. ممکن است با کم خونی ویتامین B12 نیز همراه باشد. |
| آدنوکارسینوم معده (Gastric Adenocarcinoma) | تشخیص سرطان معده ؛ معمولاً در مراحل پیشرفته ، سلول های بدخیم در بیوپسی مشاهده می شوند. |
رنگ نمونه برداری از معده
در بیوپسی معده ، رنگ آمیزی نمونه ها نقش مهمی در تشخیص دقیق بیماری ها دارد. پاتولوژیست ها برای بررسی سلول ها و بافت های معده از رنگ های خاصی استفاده می کنند. در ادامه ، به عنوان مثال ، H&E یا Hematoxylin and Eosin رایج ترین رنگ آمیزی پاتولوژی است که با آن ، ساختار کلی بافت معده (غشا ، سلول ها ، هسته ها ، التهاب ، زخم و …) بررسی می شود.
خطرات و عوارض احتمالی بیوپسی معده
نمونه برداری معده به طور کلی بی خطر است ، اما عوارض نادری مانند خونریزی خفیف از محل بیوپسی ، درد یا ناراحتی موقتی در شکم و احتمال بسیار نادر سوراخ شدن دیواره معده وجود دارد.
مراقبت های پس از بیوپسی معد
بعد از انجام نمونه برداری معده و انجام آندوسکوپی بهتر است چند ساعتی استراحت کنید. همچنین ، از مصرف غذاهای سنگین تا چند ساعت بعد از بیوپسی بپرهیزید. در صورت بروز علائمی مانند خونریزی ، تب یا درد شدید ، فورا به پزشک مراجعه کنید.
بیوپسی معده ابزاری کلیدی در تشخیص دقیق بیماری های معده است. این روش به پزشکان کمک می کند تا بافت های معده را با دقت بررسی کرده و برنامه درمانی مناسب تری برای بیمار تدوین کنند. مزایای این روش در تشخیص به موقع و دقیق بیماری ها ، بسیار مهم است.
