جفت سر راهی

جفت سر راهی یا چسبیده شدن جفت در محل کانال زایمان (دهانه رحم ) پدیده ای غیر طبیعی است. در صورتی که در سه ماه اول بارداری ، این موضوع تشخیص داده شود ، جای نگرانی وجود ندارد. در بیشتر این موارد ، جفت مهاجرت می کند و در محل مناسبی قرار می گیرد ؛ بنابراین نگران نباشید. ممکن است در مواردی  لکه بینی مشاهده شود ، اما همانطور که گفته شد در مواردی که تشخیص جفت سر راهی در سه ماه اول بارداری باشد ، در طول زمان بارداری به مرور زمان جفت در محل مناسب خود قرار می گیرد. این جفت ها انواع مختلفی دارند. در ادامه به بررسی هر کدام از آنها و دلایل این اختلال می پردازیم.

اختلالات در سه ماه اول بارداری

در سه ماه اول بارداری گاهی مادران دچار اختلالاتی می شوند  که می تواند برای آن ها نگران کننده باشد. باید گفت تمام آنها نگران کننده نیستند ، تنها کافی است با مشاهده کوچکترین اختلالات به پزشک مراجعه کنید ،در اغلب موارد برای بررسی های بیشتر پزشک برای مادر سونوگرافی را تجویز می کند تا بتواند به طور کامل وضعیت جنین در رحم مادر را مورد بررسی قراردهد .

• مشاهده ترشحات از واژن

به خصوص اگر علائمی مثل  سوزش و خارش  همراه نداشته باشد ،نگران کننده نیست . از آنجایی که دمای بدن مادر بالا می رود و هورمون هایی از طریق جفت ترشح می شود این امر کاملا طبیعی است.

• پایین بودن جفت جنین

جفت پایین تا 30 هفته بارداری ممکن است به طور شایع بروز کند ،اما معمولا بعد از گذشت این زمان جفت پایین مشاهده نمی شود. در صورتی که جفت چسبیده باشد همانطور که گفته شد با نام جفت سر راهی شناخته می شود ،در این موارد امکان زایمان طبیعی برای مادر وجود ندارد .

جفت در طول بارداری لازم است تا به دیواره رحم بچسبد ،گاهی اوقات این امکان ایجاد می شود که هر جایی از دیواره رحم بچسبد .هر چقدر جفت در ناحیه پایین تر قرار بگیرد در صد خطر به مراتب افزایش می یابد و ممکن است سبب درد و خونریزی  در طول بارداری شود . تشخیص پزشک در این موارد لازم است تا با کمک سونوگرافی داده شود .در صورتی که موقعیت جفت به گونه ای باشد که احتمال خطر وجود نداشته باشد ،مادر می تواند با استراحت مطلق و عدم نزدیکی ،سبب شودکه جفت به مرور زمان تغییر حالت دهد و در سمت بالاتر قرار بگیرد .

چه عواملی در بروز جفت سر راهی موثر هستند؟

در صورتی که مادران باردار ، با تشخیص پزشک، با جفت سر راهی مواجه شدند ، جای نگرانی برای آنها وجود ندارد. فقط باید توجه کنید که برخی عوامل وجود دارند که احتمال جفت سرراهی را برای مادر افزایش می دهند. این عوامل شامل موارد زیر می باشند:

• سابقه جفت سرراهی در بارداری قبلی
• سابقه عمل سزارین (با توجه به تعداد عمل های سزارین، این احتمال نیز افزایش پیدا می کند)
• انجام جراحی های رحم مثل کورتاژ تشخیصی یا برداشتن فیبروئید
• بارداری دوقلو یا چند قلو
• استعمال دخانیات یا مواد مخدر

انواع جفت سر راهی

جفت سرراهی به چند دسته تقسیم بندی می شود. با استفاده از سونوگرافی در دوران بارداری ، می توان انواع جفت را تشخیص داد . این دسته بندی شامل:

• جفت سر راهی جزئی

در صورتی که جفت سر راهی جزئی باشد به این معنی است که تمام سیستم داخلی را پوشش می دهد و تنها جزئی از رحم شامل آن نمی شود . این جفت می تواند دو حالت را ایجاد کند :

1-جفت سر راهی مارجینال

در جفت سر راهی مارجینال جفت ، حاشیه دهانه رحم را پوشش می دهد

2-جفت سر راهی جانبی

اگر جفت تنها بخشی از دریچه گردن رحم را پوشش دهد ، به آن جفت سر راهی از نوع جانبی گفته می شود.

• جفت سر راهی مرکزی

می توان گفت خطرناک ترین حالت که نیاز به مراقب های بیشتری نسبت به سایر جفت های سرراهی دارد ، جفت سر راهی مرکزی می باشد در این حالت جفت در لوله قرار گرفته است  و کل رحم را پوشش می دهد.

• جفت سر راهی ضعیف

جفت ضعیف به این معنی است که جفت ، تنها نزدیک به دهانه رحم قرار داد و باعث مسدود شدن آن شده است .

علائم جفت سرراهی

در صورتی که در دوران بارداری خود ، با هر یک از علائم زیر مواجه شدید ، لازم است به پزشک خود مراجعه نمایید. البته نکته حائز اهمیت این است که صرفا با مشاهده این علائم نمی توان گفت جفت سرراهی وجود دارد. از این رو حتما باید سونوگرافی انجام شود. اصولا سونوگرافی ها در سه ماهه دوم و در برخی مواقع ، سه ماهه سوم صورت می گیرد. برخی از بارزترین علائم جفت سرراهی عبارتند از:

خونریزی

در سه ماهه سوم بارداری ، رحم تغییر شکل پیدا می کند و جفت در این زمان ، با رحم ارتباط خیلی پایینی دارد ، از این رو ممکن است باعث خونریزی شود که در واقع واژن خونریزی غیر طبیعی دارد. از طرفی نیز تا هفته بیستم ، لکه بینی در بارداری طبیعی است ولی اگر شدت آن زیاد بود ، لازم است حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید.

گرفتگی

احساس درد و گرفتگی در دوران بارداری ، امری طبیعی نیست و در صورتی که مادر ، با گرفتگی عضلات رحم مواجه شود ، لازم است حتما با پزشک خود مشورت کند.

موقعیت بریچ

در بارداری های معمولی ، در سه ماهه سوم ، جنین در پایین ترین حالت قرار دارد ، جایی که بیشتری فضای خالی وجواد دارد. اما زمانی که جفت سرراهی وجود داشته باشد ، جفت فضای اضافه تری را اشغال می کند و فضای کمتری برای جنین باقی می ماند. به این حالت به اصطلاح موقعیت بریچ گفته می شود. زمانی که این اتفاق رخ دهد ، نوزاد می چرخد و باسن او به سمت پایین قرار می گیرد ؛ این در حالی است که در بارداری های معمولی ، نوزاد باید با سر و شانه ها به دنیا بیاید.</p>

به چه دلایلی جفت سر راهی ایجاد می شود؟

گاهی

دلایل بسیاری می توانند عامل تشکیل جفت سر راهی در طول بارداری شوند. این دلایل شامل موارد زیر می باشد:

• سابقه جراحی های رحمی
• ابتلا به عفونت های رحمی
• ابتلا به تومور های بدخیم  سرطانی
• سابقه کورتاژ
• آندومتریوز
• مصرف دخانیات و نوشیدنی های الکی
• خانم هایی که در سن بالای 35 سال بارداری می شوند</li>

درمان جفت سر راهی

درمان و مراقبت از جفت سر راهی بسته به موقعیت آن بستگی دارد. بعد از تشخیص و بررسی موقعیت آن ، با کمک سونوگرافی روش درمان و مراقبت تعیین می شود. در صورتی که مادر سابقه خونریزی های شدید در طول دوران بارداری را نداشته باشد ، جراحی سزارین لزومی ندارد. اگر خونریزی بعد از هفته 24 بارداری آغاز شود ، ممکن است خطرناک باشد و سبب آسیب به جنین یا مادر گردد. در نتیجه در این موارد انجام جراحی ضروری می باشد . توصیه می گردد اگر جفت سر راهی در موقعیتی قرار دارد که با مراقبت های لازم بتوانید به مرور زمان ، سبب جابه جایی جفت شوید ، موارد زیر را در نظر بگیرید .

• اجتناب از هر گونه استرس و عصبانیت
• اجتناب از هر گونه انقباضات رحمی

در نتیجه مادران با این عارضه لازم است تا در طول دوران بارداری مراقبت های ویژه ای را اعمال کنند.